Constantijn Huygens, codekraker (vervolg)

De onlangs hier besproken en afgebeelde brief in geheimschrift ( https://brievenconstantijnhuygens.net/2022/02/12/constantijn-huygens-codekraker-2/) was, door de ontcijfering die Huygens eronder schreef, betrekkelijk makkelijk te ‘kraken’. Voor het weergeven van letters als cijfers moet een sleutel als deze zijn gebruikt:

Op een rijtje:

A: 12, 13, 14, 15, 16,
B: 17, 18, 19
C: 20, 21, 22
D: 23,24, 25
E: 26, 27, 28, 29, 30, 31
F: 32, 33, 34, 35
G: 36, 37, 38
H: 39, 40
I: 41, 42, 43, 44
K: 45, 46, 47
L: 48, 49, 50, 51
M: 52, 53, 54
N: 55, 56, 57, 58
O: 60, 61, 62, 63
P: 64, 65, 66
Q: nvt
R: 83, 84, 85, 86, 87
S: 88, 89, 90, 91
T: 92, 93, 94
V: 99, 100, 101
X: nvt
Y: nvt
Z: nvt

In het bericht stonden ook hogere getallen. Dit waren combinaties voor veel gebruikte namen en woorden. Het kon niemand zijn ontgaan dat 509 voor (le) Prince d’Orange stond. Uit de vergelijking met de ontcijfering die Huygens onder het bericht schreef, levert dat het volgende op:

121: avoir
131: affaire
220: donne(r)
223: esperance
232: en
266: faire
316: lui
320: Etats
393: elle
396: quelque
474: l’Anglais
509: (le) Prince d’orange
578: (la) France

In het geheimschrift werden geen zogenaamde ‘nullen’ gebruikt: cijfers die geen betekenis hadden, en vaak willekeurig er tussen werden gezet, met de bedoeling om ontcijfering lastiger te maken.

Deze redelijk eenvoudige sleutel moet voor Huygens (als hij er al niet over beschikte) weinig problemen hebben opgeleverd. Als geheimschrijver had hij wel hardere noten gekraakt.

Exacte ontcijfering van het bericht:

[Prince d’Orange se donnera] le soin en cas que [la France desire

quelque chose] de nouveau en de [lui ou des mess Estat

s de tenir un peu la main] a fin que pour

facilitation des toutes choces [proposes en l’affaire du sie

ur de Goffe d’Anglois] par le moyen [du Prince d’Orange peut avoir

de faire avoir a la France c. e. Elle] aura [a desirer du

Prince d’Orange et des Estats] pour la mesme le donner [les Etats esperances

des celles q’ elle aura a desirer de France]

In rood: 509 (Prince d’Orange)

Jean-Marc van Tol, 18 februari 2022