Workshop Memory of Scent, 5 October 2022

Atelier Néerlandais, 121 rue de Lille, Paris, France.

17th century Dutchman Constantijn Huygens was a true homo universalis. Recently, it was discovered that amongst his many talents he was also an amateur perfumer, and as such collected more than 150 perfume-related recipes.

The project ‘Memory of Scent’ (see also: https://story.durare.eu/making-scents-of-the-past and https://brievenconstantijnhuygens.net/2022/04/10/rieckend-water-van-mijn-moeder [in Dutch] ) followed one of these recipes as closely as possible in order that we might experience some sense of how Huygens sought to manipulate his olfactory environment. The experiment was successful, and it was suggested that we find a perfumer who might be interested in recreating this scent. A partnership followed, with Daan Sins from the appropriately named Huygens Organic Beauty Apothecary in Paris, and Marypierre Julien, senior perfumer at Givaudan, collaborating to recreate the scent. The result is now available to the public in the form of a scented candle—Ode de parfum: to my Mother.

While the accuracy of any modern recreation of an old recipe is subject to whatever changes have occurred in the raw materials in the years that separate them, the process nevertheless allows us greater insight into Huygens’ activities as a perfumer—these are shared with the public in a display including video footage of the original experiments, the ingredients that were used, and the experience of the scent itself.

Alongside the simple reconstruction of sensory experience, the project also seeks to examine how connections between scent, emotion and memory are processed in the human brain.

Taking the discovery of the perfume recipes of Constantijn Huygens as a starting point, De Jonge Akademie, Huygens Institute and Atelier Néerlandais are organising a workshop in Paris to facilitate the exchange of knowledge and experience between experts in connected fields such as historians, literary scholars, art historians, neuroscientists, curators and perfumers. The workshop will take the form of a number of short presentations designed to provoke discussion and invite questions. Topics to be discussed include durability, interdisciplinarity, valorisation (i.e., transmission of knowledge to a wider audience), museal settings, documentation,  cooperation, and interpretation.

Should you wish to attend this workshop, which will be conducted in the English language, please let us know by replying to this email or by contacting Ineke Huysman at ineke.huysman@huygens.knaw.nl.

Program:

13:00-13:30 uur Arrival with coffee and tea

13.30-13:35 uur Welcome by Lilian Widdershoven, director Atelier Néerlandais

13:35-15:00 uur (Olfactory) presentations and discussion

15:00-15:30 uur Break

15:30-17:00 uur (Olfactory) presentations and discussion

17:00-18:15 uur Drinks

Speakers/discussants: Nadine Akkerman: professor in Early Modern Literature and Culture at Leiden University; Maxime Boersma: educational researcher, Hortus Botanicus Leiden; Marjolijn Bol: associate professor of Technical Art History at University of Utrecht; Eugenie Briot: program manager Perfumery School at Givaudan; India Cole: historian at Queen Mary University of London/Oxford Botanic Garden; Sofia Ehrich: sensory art historian en olfactory event manager at Odeuropa/KNAW; Hanneke Hulst: professor in Neuropsychology in Health and Disease at Leiden University; Ineke Huysman: cultural historian at Huygens Institute/NL-Lab/KNAW; Marypierre Julien, senior fine fragrance perfumer specialized in Naturals at Givaudan; Isabel Lauterjung: archivist at the Royal Society of London; Inger Leemans: professor of Cultural History at Vrije Universiteit Amsterdam and PI of Odeuropa and of NL-Lab/KNAW; Ariane van Suchtelen, curator at Mauritshuis The Hague; Daan Sins, founder and co-owner of Huygens Paris; William Tullett: associate professor in Sensory Studies at Anglia Ruskin University, Cambridge/Odeuropa; Lea van der Vinde: director of Huygens Museum Hofwijck; Érika Wicky: researcher at Bibliotheca Hertziana Max Planck Institute for Art History/Osmothèque Versailles.

Hongaars koninginnewater

Loderein, een verbastering van eau de la Reine, is een reukwater op alcoholbasis met rozemarijn als belangrijkste ingrediënt. Het werd vroeger veel gebruikt, zowel om te verfrissen als om te genezen. De oorsprong van de benaming is terug te voeren tot de echtgenote van koning Karel Robert I van Hongarije, Elizabeth van Polen (1305-1380), voor wie het als eerste zou zijn gemaakt om haar van haar hoofdpijn te verlossen. Het reukwater was zeer populair in de 17e eeuw. Aan het hof van Lodewijk XIV was het een favoriet product. In Nederland gebruikte men zogenaamde lodereindoosjes, die een met het geurwater besprenkeld sponsje bevatten om een aangename, verfrissende geur te verspreiden. Ook Constantijn Huygens was een liefhebber van dit water, dat hij in zijn documenten eau d’Hongrie noemt. Hij experimenteerde veel met planten en kruiden, zo maakte hij er recepten mee en creëerde hij geuren. Daarover onderhield hij contact met een netwerk van geïnteresseerde mannen én vrouwen, meestal via brieven.

Constantijn Huygens aan Henry Oldenburg, 26 januari 1677, Royal Society London, MS. H 3, no. 35.

Een brief van Huygens aan Henry Oldenburg (1618-1677), secretaris van de Royal Society, verschaft meer inzicht in Huygens’ kennis van dit specifieke geurwater. Zo beschrijft hij dat het perfecte recept behalve alcohol alleen de bloemblaadjes van de rozemarijnplant mag bevatten en beslist geen groene naalden. De bloemen moeten bij voorkeur uit de buurt van Orange in Zuid-Frankrijk afkomstig zijn, aangezien de kwaliteit van de plant daar het meest optimaal is. Toch is Huygens wel benieuwd hoe het reukwater zich zal gedragen op basis van de rozemarijn die in Engeland groeit, aangezien hij weet dat de plant daar ook welig tiert. Hij vraagt Oldenburg dan ook om hem wat bloemen op te sturen, zodat hij het kan vergelijken.

Henry Oldenburg, door Jan van Cleve, Royal Society, Wikimedia Commons.

Huygens vertelt ook dat zijn ziekelijke zuster Geertruyd, inmiddels de zeventig gepasseerd, veel baat heeft bij dit water en van het ene op het andere moment hersteld lijkt te zijn wanneer zij het heeft gedronken. Haar polsslag is dan weer subiet rustig en stabiel. Huygens voegt eraan toe dat Robert Boyle (de bekende Engelse wetenschapper, ook lid van de Royal Society) hem er wel om zal uitlachen als hij hoort dat hij zich verlaagt tot dit soort details. Maar hij wijst erop dat de geneeskrachtige werking van het water is bevestigd, enerzijds door de positieve ervaring van zijn zuster en anderzijds door zijn zoon Christiaan, die het hem heeft aangeraden. In zijn brief aan Oldenburg noemt Huygens overigens niet Moise Charas, de Franse apotheker en botanicus afkomstig uit Orange, met wie hij zich al eerder in contact had gesteld over dit reukwater en andere geneeskrachtige recepten. Oldenburg noteert weliswaar: ‘The method of making true Hungary water’ bovenaan de brief, maar het is niet bekend of hij en Huygens verder nog over dit onderwerp contact hebben gehad.

Eind achttiende eeuw raakte de geur enigszins in de vergetelheid door de opkomst van een ander beroemd water: eau de Cologne. Tegenwoordig wordt rozemarijn veel toegepast in de aromatherapie, die het een opwekkende invloed toekent en inzet tegen allerlei kwalen, waaronder hoofdpijn. Ook bestaan er nog steeds parfumhuizen zoals Fragonard en Maison Nicolas de Barry die de geur in hun assortiment hebben.

Ineke Huysman, 3 juni 2022


Dit jaar eindigt de database met de nog bestaande correspondentie van Constantijn Huygens zijn voltooiing. Ook is inmiddels de bloemlezing Constantijn Huygens. Een leven in brieven verschenen.